Bezoek aan besse: een pittoresk dorp

Een dorp van steen, uniek in de oisans

In de schilderachtige straatjes van Besse-en-Oisans word je stil van de prachtige omgeving. Al je andere zintuigen worden geprikkeld om de rust te ervaren…

Ontdek de ruige leefomstandigheden op 1500 meter hoogte, maar ook het enthousiasme van de vriendelijke boeren met passie voor hun plekje in de Oisans.

Hier is alles mineraal: de steile geplaveide straatjes, de muren van de huizen, de schuren (elders van hout), de washuizen en zelfs de daken van vroeger.
De sobere sfeer van bergdorpen heeft zijn ambassadeur gevonden in Besse-en-Oisans. Bezoek dit vredige plaatsje waar je heerlijk kunt rondstruinen, verdwalen en genieten…

Het geheel van Besse, samen met de gehuchten Bonnefin en Le Sert, valt sindsdien onder het toezicht van de monumentenzorg. Projecten voor renovatie, bouw of sloop moeten door een architect van monumentenzorg worden gecontroleerd, om te kijken of de werkzaamheden het aanzicht van het dorp niet aantasten.

PortrEt van Besse-en-Oisans

Vroeger stonden er berken rond het dorp. “Besse” is lokaal dialect voor het Franse woord bouleau (berk). Na het kappen van grote stukken bos om het land te kunnen bewerken komt men hout te kort, wat dan ook niet wordt gebruikt voor de bouw van huizen in het dorp. Dit is elders in de Oisans ook te zien, waar alleen de begane grond met de stal en de woning van steen zijn, met een houten schuur erboven. Het tekort aan hout is een zegen voor Besse want de stenen huizen zijn duurzaam en het dorp is in de loop der eeuwen dan ook niets veranderd.

“Honderd jaar geleden zag het dorp er precies zo uit als nu. Dorpsbewoners hebben door de tijd heen hun sporen achtergelaten.”

Een beetje aardrijkskunde

Het dorp Besse ligt op een zuidelijke helling en is daarmee ideaal voor het stichten van een dorp: de aanwezigheid van water, een glooiende helling, de ligging in de zon (ook ’s winters) en de nabijgelegen groene alpenweiden van het Emparis plateau. Tegenwoordig is de locatie van het dorp ideaal om te genieten van de vredige sfeer, waar zowel inwoners als bezoekers dicht bij de natuur leven.

Besse is niet altijd afgelegen geweest, in een hoekje van de vallei, ver weg van de route tussen Grenoble en Briançon, tussen Frankrijk en Italië. Het dorp lag vroeger op een andere belangrijke verkeersader: de route van de Savoie.

Vue sur les alpages autour de Besse-en-Oisans

Eeuwenlang was Besse dé verkeersader tussen Frankrijk en de Savoie, dat pas in 1860 bij Frankrijk kwam. De lijn tussen de plaatsjes Saint-Sorlin d’Arves en Besse-en-Oisans was dan ook een grens. Ten tijde van Lodewijk XIV lag er ’s zomers een legerkamp bij de Col des Prés Nouveaux om de grens te bewaken. De nodige bevoorrading aan voedsel en munitie werd opgeslagen in Besse, in een speciaal gebouw voor de “kazerne”. Bij de bergpas kwamen reizigers, handelaren, vee en goederen voorbij. In het centrum van het dorp, in het huidige café/kruidenierswinkeltje, zat een douanekantoor.

Dat is waarschijnlijk waarom het dorp tijdens de 19e eeuw tot wel 1200 inwoners telde!

Leuk om te weten

Met de bouw van de stuwdam van Chambon tussen 1929 en 1937, het jaar dat de waterkrachtcentrale actief werd, komt er in 1931 al elektriciteit naar Besse! Het intergemeentelijke bestuur van de Haut-Oisans werd op 6 januari 1927 opgericht en stuurt de elektriciteitsvoorziening van 6 dorpen: Besse, Clavans, Mizoën, Le Freney, Mont-de-Lans en Auris.

Uit het besse van vroeger

De stevig gebouwde huizen van het dorp getuigen van de landbouw in Besse. De bouwstijl laat zien hoe de boerderijen vroeger werkten. De panden van leisteen of tufsteen met natuurstenen daken bewijzen dat steen zowel functioneel als mooi kan zijn.

De inwoners bouwden zelf hun huis, met lokale materialen: stenen uit de beekjes, platte leistenen, natuursteen uit het gehucht Bonnefin, aarde voor de specie en berkenstammen voor de dakconstructie. Een typische woning uit Besse was dus uitsluitend gemaakt met lokale materialen. Op de begane grond lagen de stal en het woongedeelte, vaak in één ruimte. Mens en dier gebruikten dezelfde voordeur. Boven lag de schuur, voor de opslag van stro en hooi.

Aan de voorgevel diende het houten balkon als droogplaats voor takkenbundels en blaittes: geperste hoopjes van schapenmest die werden gebruikt als brandstof, vanwege het gebrek aan hout. De gaten in de vorm van een driehoek op de gevels dienden als luchtgaten voor het hooi.

De daken waren licht hellend om te voorkomen dat de leistenen er af zouden glijden. De schuinere daken zijn recenter en bedekt met staalplaten. Deze zijn gemakkelijker te plaatsen en lichter.

Wandelen door de “calades” van Besse

Om de minerale sfeer van het dorp te proeven moet je een wandeling maken door de “calades”: de geplaveide straatjes met stenen uit de beek Guay. Deze steile en nauwe straatjes lopen tussen de huizen door en komen uit op een prachtig pleintje met een stenen washuis van waaruit je door kunt lopen naar de ambachtelijke bakker…
Dankzij de smalle straatjes staan de huizen bijzonder dicht op elkaar, waardoor je de indruk krijgt dat het dorp een soort “pantser” is. Klim door de heuvels rond het dorp, dan zie je het zelf!
Deze manier van bouwen had een aantal voordelen: door ze dicht op elkaar te bouwen werden de huizen beschermd tegen de kou en hevige sneeuwval. Ook de relatief vlakke ruimte werd optimaal gebruikt.

Rijk religieus erfgoed

De huidige kerk van het dorp is vrij recent: de kerk werd gebouwd tussen 1869 en 1877. De oude kerk werd te klein voor de duizend inwoners uit die tijd. Het gebouw werd, zonder aanpassingen, gerenoveerd in de jaren ’90. Je kunt het religieuze erfgoed van Besse ook ontdekken langs het pad van de bidkapelletjes of ’s zomers tijdens de inzegening van de kuddes in de alpenweiden.

Wil je Besse graag bezoeken?

Dan vertellen we je verder niks. Maar als deze kleine presentatie je zin heeft gegeven om de vredige sfeer van Besse-en-Oisans te komen proeven, kun je vanuit het Maison des Alpages meelopen met een gids, door de geplaveide straatjes. Je maakt er een duik in onze prachtige alpenstreek…